Overnames
-
In de eerste plaats is van belang dat u de waarde van uw onderneming kent en de vraagprijs heeft bepaald. Ook is van belang dat u alle door een koper waarschijnlijk gewenste informatie beschikbaar heeft en mogelijke problemen (bijvoorbeeld milieuvervuiling of geschillen) goed in beeld heeft. Vervolgens kunt u potentiele geïnteresseerden benaderen. Aan de hand van een zogenaamd informatiememorandum ("IM") kunnen zij een bod uitbrengen. Het IM is een soort verkoopbrochure van uw onderneming. Het is belangrijk dat de partij die vertrouwelijke informatie ontvangt verplicht is tot geheimhouding. Daartoe is het raadzaam om een geheimhoudingsverklaring (ook wel Non-Disclosure Agreement of NDA) te laten ondertekenen.
-
Bij de verkoop van de onderneming is er - minder voorkomende alternatieven daargelaten - de keuze tussen het verkopen van de afzonderlijke activa en eventueel passiva (de bezittingen en schulden) van de onderneming of het verkopen van de aandelen in de vennootschap. De keuze is afhankelijk van de rechtsvorm van de onderneming, maar ook van de eventuele aanwezigheid van bepaalde risico's en fiscale aspecten. Ook de kopende partij kan een voorkeur voor een bepaalde variant hebben.
-
Een joint venture is een samenwerking waarbij twee of meerdere partijen gezamenlijk een economische activiteit gaan uitvoeren, waarbij winsten en verliezen worden gedeeld. De samenwerking kan worden vastgelegd in een joint venture overeenkomst c.q. een samenwerkingsovereenkomst. Een andere mogelijkheid is om gezamenlijk aandeelhouder te worden in een nieuw op te richten vennootschap of om samen een vennootschap onder firma aan te gaan.
-
Als de verkoper een geïnteresseerde koper vindt zal veelal een intentieovereenkomst (ook wel "letter of intent" (LOI), "memorandum of understanding" (MOU) of "heads of agreement" (HoA)) worden aangegaan. Hierin worden de hoofdlijnen van de transactie alvast omschreven, zodat partijen op voorhand een zekere duidelijkheid hebben over de voorwaarden voordat verder wordt onderhandeld of verdere informatie ter beschikking wordt gesteld. Vaak worden afspraken gemaakt over de prijs, de structurering van de transactie, het uit te voeren due diligence onderzoek, de tijdslijn en eventuele exclusiviteit. In deze fase kunnen afspraken al bindend zijn. Als u dat nog niet heeft gedaan, is het bij het opstellen en onderhandelen over een intentieovereenkomst zeker aan te raden om een advocaat in te schakelen die gespecialiseerd is in het begeleiden van bedrijfsovernames.
-
Een due diligence onderzoek is het door de kopende partij uit te voeren (boeken)onderzoek naar de onderneming. Zo'n onderzoek kan meer of minder uitgebreid zijn, afhankelijk van de wensen van met name de geïnteresseerde koper. Gekeken zal kunnen worden naar onder meer de financiële, juridische, commerciële, milieukundige en fiscale aspecten van de onderneming.
-
De geïnteresseerde partij zal vragenlijsten toesturen aan de verkoper. Aan de hand van deze lijsten zal de verkoper informatie verzamelen en gestructureerd aanleveren. De koper zal vragen stellen en vaak interviews afnemen bij bestuurders en andere beslissers binnen de onderneming van de verkoper. Tegenwoordig wordt het due diligence vaak grotendeels via een beveiligd online platform (virtual dataroom) uitgevoerd. De potentiele koper zal naar aanleiding van zijn bevindingen uit het due diligence kunnen besluiten om de onderneming al dan niet te kopen of om verder te onderhandelen over de voorwaarden.
-
De koper van de onderneming zal van de verkopende partij meer of minder uitgebreide garanties verwachten. Het gaat hierbij globaal om "de goede staat" van de onderneming, de bedrijfsvoering en de financiële huishouding en om de afwezigheid van risico's. Als er specifieke risico's zijn geconstateerd zal de koper veelal vrijwaringen verlangen. De verkoper verplicht zich dan om schade die verband houdt met specifiek beschreven risico's voor zijn rekening te nemen. De koper wordt daar dan voor "gevrijwaard".
-
In de 'disclosure letter', ook wel 'bekendmakingsbrief', geeft de verkoper aan de kopende partij aan welke informatie aan de koper is verstrekt en door de verkoper is geaccepteerd ondanks dat wellicht sprake is van een inbreuk op door de verkoper verstrekte garanties. De koper kan dan niet achteraf stellen dat hij onbekend is met in de brief genoemde feiten en hij kan in dat verband dan ook geen (schade)vergoeding claimen wegens een inbreuk van door de verkoper verstrekte garanties. Het is belangrijk voor de verkoper om in de disclosure letter zo volledig mogelijk te zijn.
-
Bij de verkoop van aandelen in een BV zal de overdracht plaatsvinden via de notaris die een akte van levering zal passeren. De wet schrijft dat voor. De koopsom wordt dan normaal gesproken via de notarisrekening betaald. Partijen kunnen anders afspreken. Overdracht van activa en passiva kan zonder tussenkomst van een notaris (onderhands) worden geregeld via ondertekening van de koopovereenkomst en afzonderlijke levering van de activa en overname van passiva. Het overnemen van passiva (schulden) werkt pas jegens de desbetreffende crediteuren indien deze toestemming hebben gegeven. Voor de overdracht van overeenkomsten is de medewerking van de desbetreffende contractspartij nodig.
-
Vaak vindt de (juridische) overdracht van een onderneming later plaats dan de afgesproken economische overdracht. Vanaf deze economische overdrachtsdatum wordt de onderneming (alvast) voor rekening en risico van de koper gedreven. De koper wil niet dat in de tussenliggende periode gelden uit de onderneming worden onttrokken ('leakage'). Hiertoe dient de 'locked-box'. In de koopovereenkomst (de Share Purchase Agreement of SPA) wordt dan verboden om uitkeringen of onttrekkingen te doen in de periode tussen de economische overdrachtsdatum - dit is meestal een balansdatum - en de datum van juridische overdracht. Als dan achteraf blijkt van leakage dan moeten de onttrokken gelden euro-voor-euro worden terugbetaald.