De strijd tegen gestrand (wegwerp)plastic
Gestrand plastic: het is een kunststof doorn in het oog van de Europese Commissie. Het vervuilt de stranden en het past niet in de beoogde circulaire economie. Daarom heeft het Europees Parlement en de Raad op 5 juni 2019 richtlijn 2019/904 aangenomen. Volgens deze richtlijn wordt een speciaal juridisch kader opgezet om het schadelijk effect van gestrand (wegwerp)plastic te verminderen.
Ik bespreek het speciaal juridisch kader, wie hierdoor worden geraakt en laat met een voorbeeld zien hoe de milieudoelstellingen in de praktijk doorwerken.
Wegwerpplastic
De richtlijn wijst een aantal kunststofproducten aan die als notoire strandvervuilers te boek staan. De Commissie probeert deze producten stap voor stap te begrenzen of verbieden. Aangezien het een richtlijn betreft, is de begrenzing in feite een opdracht aan de lidstaten. Daarom besloot Nederland eerder al tot het heffen van statiegeld op meer soorten drankverpakkingen, zie daarover mijn blog over statiegeldflessen. De komende jaren volgen regels voor andere soorten wegwerpplastic, zoals ballonstokjes en snoepwikkels.
Terugdringen aangespoelde visnetten
Een andere maatregel trad 1 januari 2022 in werking, namelijk het terugdringen van aangespoelde visnetten. Vanaf dit jaar moeten producenten van visnetten er voor zorgen dat 23% minder visnetten aanspoelen. Volgende jaren wordt deze verplichting telkens 3% groter. De zogeheten ‘uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor kunststofhoudend vistuig’ kent nog meer verplichtingen. Producenten moeten de kosten dekken voor het bewust maken van gebruikers over (1) de aanwezige herbruikbare alternatieven, (2) de effecten van afval op het (mariene) milieu en (3) het vervoeren en verwerken van het afval. Producenten moeten jaarlijks over deze verplichtingen rapporten aan de Minister.
Terugdringen: hoe doe je dat?
De vraag is nu hoe visnetproducenten de afvalreductie kunnen verwezenlijken. De voorgestelde methode is het verbeteren van de havenontvangstvoorzieningen. Dat zijn de plekken waar vissers het opgeviste afval kunnen deponeren. In de toekomst worden de kosten van inzameling, opslag en verwerking van vistuigafval anders gefinancierd, mede vanuit de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. De verwachting is dat de hoogte van de huidige indirecte financiering door vissers, zoals voorzien in de richtlijn havenontvangstvoorzieningen, dan omlaag kan. Zo hebben vissers een betere prikkel om mee te helpen met het inzamelen van afval.
Wilt u meer doen tegen het zwerfafval op zee? Kijk dan op fishingforlitter.org.
Heeft u vragen? Wij staan voor u klaar.
Bent u producent of gebruiker van visnetten en benieuwd wat de regelgeving voor u betekent? Neem dan contact op met een van de advocaten uit het Agrifood team van PlasBossinade.