Burenoverlast: Beter een goede buur dan een verre vriend

Burenoverlast komt vaak voor in Nederland. We hebben nota bene al twee rijdende rechters. Je verwacht dat de wet voorziet in snelle en doelgerichte oplossingen. In de praktijk blijkt dit vaak anders. Het is niet gemakkelijk om burenoverlast effectief aan te pakken.

Als sprake is van een huurwoning kan de verhuurder de overlastpleger aanspreken op grond van het huurrecht. Het gaat vaak om in verhouding geringe overlast zoals rondslingerend afval of regelmatig te luide muziek. In die gevallen krijgt de asociale bewoner een waarschuwing van de verhuurder soms op straffe van een boete als dat in de huurovereenkomst staat. Pas als het langdurig uit de hand loopt kan de verhuurder de overlastpleger uit zijn huis zetten. Dit kan jaren duren waarbij de verhuurder veel tijd en moeite moet steken in de opbouw van een dossier met een nauwkeurige beschrijving van de incidenten. Dit dossier is nodig, want een ontruiming op grond van overlast moet via de rechter worden afgedwongen. Vaak een tijdrovende procedure, waarbij de verhuurder met goede argumenten moet komen en bij betwisting alles moet kunnen bewijzen. Ontruiming is een drastische maatregel en een laatste mogelijkheid om de overlast te beëindigen. Het gaat om een afweging tussen het woonbelang van de overlastpleger en het belang van de buren om ongestoord woongenot te hebben.

Als sprake is van overlast die wordt veroorzaakt door een eigenaar zelf, is ontruiming niet aan de orde. De buren kunnen dan op grond van het burenrecht bij de rechter een veroordeling vragen om de overlast te staken op straffe van een dwangsom.

Overlast kan jaren duren waarbij tussen de eerste waarschuwing en een eventuele ontruiming (te) veel tijd ligt. Om dit hiaat op te vullen heeft de regering een wetsvoorstel ingediend: de Wet Aanpak Woonoverlast, inmiddels beter bekend als de ‘Aso-Wet’. De ‘Aso-Wet’ moet een oplossing bieden als de overlastgevende buurman niet reageert op waarschuwingen van de buren of de verhuurder en de ontruiming nog een brug te ver is.

In deze wet heeft de burgemeester een belangrijke rol. De burgemeester kan bepalen wat de overlastpleger moet doen of juist moet laten om de situatie te verbeteren door middel van een specifieke gedragsaanwijzing. Als de overlastpleger daaraan geen gevolg geeft kan de burgemeester een last onder bestuursdwang doen of een dwangsom opleggen. Dit kan allemaal zonder tussenkomst van de rechter. Deze wet creëert dus nieuwe mogelijkheden om op te treden tegen overlastplegers. Die bevoegdheid kan de burgemeester op eigen initiatief (dat heet ambtshalve) toepassen. Belanghebbenden, bijvoorbeeld de eigenaar of de buren, kunnen daar ook om verzoeken.

De verwachting is dat de Wet Aanpak Woonoverlast vanaf 1 juli 2017 in werking treedt. Dat betekent nog niet dat de wet direct in elke gemeente kan worden toegepast. Daarvoor is namelijk nodig dat de gemeenteraad daarin een verordening kiest. Een aantal gemeenten heeft al besloten hun burgemeester de bevoegdheid te verlenen om de overlastplegers een bindende gedragsaanwijzing te geven. Uit de media volgt dat de gemeente Emmen de Wet Aanpak Woonoverlast gaat gebruiken na de inwerkingtreding. Volgens de locoburgemeester wordt al gewerkt aan de benodigde aanpassingen, zodat direct actie kan worden ondernomen.

Voor meer informatie over bovenstaande kunt u contact opnemen met Daniël Schuth of Saskia Frijling.