Steun die is bekostigd met staatsmiddelen

Steun is afkomstig van een staat als de centrale of decentrale overheid van een Lidstaat betrokken is. Het kan directe of indirecte betrokkenheid betreffen. Als middelen van een bestuursorgaan afkomstig zijn is het helder dat deze als afkomstig van de staat moet worden beschouwd. Om te voorkomen dat met het toevoegen van een tussenliggend partij de staat naar de achtergrond verdwijnt, worden indirecte situaties toegerekend aan de staat.⁴ Zodoende zal steun aan de staat worden toegerekend als de middelen daar vandaan komen.

Een categorie steunverlener op het grensvlak van staat en privaat is het overheidsbedrijf. Hieronder vallen bedrijven waarover een overheid (in)direct een overheersende invloed kan uitoefenen. Invloed kan daarbij bestaan uit eigendom, financiële deelneming of regelgeving. Of er sprake is van de staat moet worden bepaald op basis van de betrokkenheid van de overheid bij het vaststellen van de steunmaatregel.⁵ De omstandigheid dat het overheidsbedrijf een maatregel neemt is namelijk niet voldoende om te stellen dat het overheidshandelen betreft.

Onder middelen moeten alle middelen vanuit de overheid worden begrepen.⁶ Het is niet relevant vanuit welke overheidslaag de middelen komen. Eveneens is niet relevant of de verstrekkende instantie afhankelijke of autonoom is van de overheid.⁷ De middelen zelf kunnen allerlei vormen aannemen. Het kan het verstrekken van een bepaald vermogensrecht of vermogensbestanddeel betreffen, maar ook het opgeven van een vordering. Daarbij is het niet relevant wanneer de effecten intreden.⁸ De achtergrond van het zeer brede begrip van staatsmiddelen is dat de regels aan hun effect zouden inboeten als bepaalde middelen categorisch zouden worden uitgezonderd. Er bestaan wel specifieke uitzonderingen, die worden in een latere blog behandeld.

Zodra een partij middelen of lastenverlichting heeft ontvangen van een aan een overheid verbonden partijen, zal al snel sprake zijn van staatsmiddelen. Vervolgens is het de vraag of ook sprake is een negatief effect op het functioneren van de markt. Daar zien de volgende drie voorwaarden op.

^{[4] Arrest van het Gerecht van 12 december 1996, Compagnie nationale Air France/Commissie, T‑358/94, ECLI:EU:T:1996:194, punt 62.
[5] Arrest van het Hof van Justitie van 16 mei 2002, Frankrijk/Commissie („Stardust Marine”), C‑482/99, ECLI:EU:C:2002:294, punt 52.
[6] Besluit 2010/606/EU van de Commissie van 26 februari 2010 betreffende de door het Koninkrijk België, de Franse Republiek en het Groothertogdom Luxemburg ten uitvoer gelegde steunmaatregel C 9/2009 (ex NN 45/08, NN 49/08 en NN 50/08) ten gunste van Dexia NV (PB L 274 van 19.10.2010, blz. 54).
[7] Arrest Air France, ECLI:EU:T:1996:194, punten 58‑62.
[8] Arrest Ecotrade Srl, reeds aangehaald, ECLI:EU:C:1998:579, punt 41, en arrest van het Hof van Justitie van 19 maart 2013, Bouygues SA en Bouygues Télécom SA/Commissie e.a., C‑399/10 P en C‑401/10 P, ECLI:EU:C:2013:175, punten 137‑139.}