Is bitcoin geld?

In 2010 vond de eerste bitcoin-transactie plaats. Een programmeur kocht twee pizza’s voor 10.000 bitcoins. Zou hij zijn bitcoins hebben bewaard dan was hij nu €70 miljoen rijker.

Inmiddels bestaat er naast de bitcoin allerlei ander zogenoemd cryptogeld. Cryptovaluta zijn “hot”, al fluctueert de waarde ervan enorm en is het een zeer riskant beleggingsobject.

Het is de vraag of bitcoins, en cryptomunten in het algemeen, juridisch beschouwd worden als geld. In deze blog gaan wij aan de hand van enkele uitspraken in op deze vraag.

De bitcoin is een digitale munt die bestaat uit “bits and bytes”. Elke bitcoin bestaat uit een unieke cryptografische reeks van letters en cijfers. De overdracht van de munt gaat via een openbaar digitaal grootboek dat “blockchain ” wordt genoemd. Het digitale grootboek is verspreid over vele computers wereldwijd, een zogenoemd “peer-to-peer network”. Transacties worden geregistreerd en kunnen achteraf niet gewijzigd worden. De bitcoin wordt niet door de overheid gereguleerd of centraal uitgegeven. De waarde wordt bepaald door vraag en aanbod op digitale uitwisselingsplatforms. Het systeem van dit gedecentraliseerde online grootboek, de blockchain, maakt digitaal betalingsverkeer zonder tussenkomst van een bank mogelijk.

De Nederlandse rechter heeft zich voor het eerst in 2014 uitgelaten over de vraag of de bitcoin als wettelijk betaalmiddel is aan te merken (ECLI:NL:RBOVE:2014:2667). Het ging in deze zaak om een persoon die 2.750 bitcoin van een bitcoin-handelaar kocht voor € 22.137,50, maar er voor dat bedrag slechts 990 geleverd kreeg.

De rechtbank beantwoordde de vraag of bij levering van bitcoins sprake is van voldoening van een geldsom in bitcoins. Bij de rechter eist de bitcoin-koper dat bitcoins als ‘gangbaar geld’ worden gekwalificeerd in de zin van het Burgerlijk Wetboek, zodat hij een beroep kan doen op koerswijzigingsschade (artikel 6:125 BW).

Voor een geslaagd beroep op dit artikel moet er namelijk sprake zijn van ‘geld’. De rechter oordeelt dat er sprake is van ‘gangbaar geld’, als het gaat om een wettig betaalmiddel. Op grond van artikel 10 en 11 van de Europese Verordening 974/98 hebben alleen eurobiljetten en euromunten deze status. De Euro is dus het enige wettige betaalmiddel.

De bitcoin-koper gaat in hoger beroep (ECLI:NL:GHARL:2016:4219). Het hof laat zich helaas niet uit over de vraag of bitcoin een ‘wettig betaalmiddel’ is.

Het hof voegt wel toe dat een bitcoin in deze casus beschouwd kan worden als een gekochte ‘zaak’ als bedoeld in artikel 7:36 BW. Dit betekent dat de bitcoin-koper recht had op een schadevergoeding van € 1.760 in plaats van het geëiste bedrag van € 132.792.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna HvJEU) heeft zich in 2015 in een belastinggeschil ook uitgelaten over de vraag of bitcoin geld is (HvJEU 22 oktober 2015, nr. C-264/14).

Het HvJEU heeft juist wél geoordeeld dat er sprake is van een wettig betaalmiddel. Volgens het HvJEU kan de bitcoin niet beschouwd worden als een ‘lichamelijke zaak’, omdat de bitcoin als doel heeft om als een betaalmiddel te worden gebruikt. Hoewel het in deze zaak ging om een belastinggeschil en niet om een civiele zaak, waardoor de situatie niet één-op-één toegepast kan worden, is de uitspraak van het HvJEU zeer interessant.

Bitcoins (en daarmee ook alle andere cryptovaluta) zijn op dit moment nog geen geld in juridische zin. Het wachten is op specifieke regelgeving die hier duidelijkheid over zal moeten verschaffen.

Vooralsnog worden bitcoins gezien als een vermogensrecht. Bitcoins vallen daarmee juridisch in dezelfde categorie als bijvoorbeeld aandelen en (geld)vorderingen.

Heeft u vragen over de juridische aspecten van cryptovaluta? Het blockchainteam van PlasBossinade helpt u graag hierbij.

Lees:

Is de bitcoin vatbaar voor beslag?