Schade bij bouwprojecten voorzienbaar?
Wie in de buurt woont van een groot bouwproject heeft daar soms last van. Of kan daardoor zelfs schade lijden. Juristen onderscheiden dan drie soorten schade: (plan)schade, bestaande uit waardevermindering van de woning, fysieke schade, bijvoorbeeld door scheuren of verzakking en immateriële schade, bestaande uit gederfd woongenot (vrij vertaald: slapeloze nachten, continue hinder en stress). Voor elke soort schade gelden eigen regels en procedures.
Onlangs heeft de Raad van State over vergoeding van immateriële schade (gederfd woongenot) een belangrijke uitspraak, meer in het bijzonder over de voorzienbaarheid daarvan, gedaan. De zaak ging over de eigenaar van een woning in de buurt van de plek waar in de A9 Gaasperdammerweg een drie kilometer lange tunnel wordt aangelegd. De hinder bestond voornamelijk uit maandenlange geluidsoverlast en trillingen. Dat was niet heel verwonderlijk want voor de funderingswerkzaamheden werden 10.000 heipalen geheid en 1.800 damwandprofielen ingetrild. Dat duurde ongeveer anderhalf jaar en er werd 's nachts doorgewerkt. De uitspraak vermeldt helaas niet welk bedrag de eigenaar claimde.
Afwijzing schadeclaim
De Minister (het betrof schade als gevolg van een Tracébesluit, de Minister is dan bevoegd gezag) wees de schadeclaim af wegens voorzienbaarheid. De eigenaar had de woning in 2007 gekocht en kon weten dat de A9 Gaasperdammerweg zou worden gereconstrueerd en deels verdiept zou worden aangelegd. Tot voor kort werd zo’n voorzienbaarheidsverweer door de Raad van State geaccepteerd. Wie van tevoren wist dat er een groot bouwproject zou plaatsvinden, wordt geacht rekening te houden met de ergste uitvoeringsvariant zodat overlast, hoe ernstig ook, voorzienbaar is. Helaas pindakaas; een kwestie van eigen schuld dus.
Voorzienbaarheid
In de uitspraak over de A9 Gaasperdammerweg komt de Raad van State op die jurisprudentie terug. In deze uitspraak maakt de Raad van State een scherp onderscheid tussen enerzijds de voorzienbaarheid van het project en anderzijds de voorzienbaarheid van de mate en ernst van de hinder. De gedupeerde langs de A9 Gaasperdammerweg uit deze zaak wist wél dat de reconstructie een groot project en ingrijpend zou zijn, maar helemaal niets over de mate en duur van de overlast. Ten tijde van de koop van de woning kon de eigenaar de aard, ernst, omvang en duur van de hinder als gevolg van de reconstructiewerkzaamheden op basis van de toen beschikbare (openbare) informatie niet in volle omvang voorzien.
Het voorzienbaarheidsverweer van de Minister slaagt dus niet. De Raad van State vernietigt de afwijzing van de schadeclaim en draagt de Minister op om een deskundige in te schakelen. Die deskundige moet de hoogte van de schade begroten en aangeven welk deel van de schade een rechtstreeks gevolg is van de reconstructiewerkzaamheden aan de A9 Gaasperdammerweg.