Bescherming tegen stikstof?
Stikstof. Het houdt heel Nederland bezig of, anders verwoord, het legt heel Nederland plat. Iedereen komt in aanraking met stikstof: de lucht die wij ademen bestaat immers voor 80 procent uit stikstof. Zodra er te veel stikstof wordt geproduceerd, ontstaan er stikstofoxiden en ammoniak die slecht zijn voor het milieu én voor onszelf. Onder andere verkeer produceert veel stikstofoxiden, bijvoorbeeld bij (bouw)projecten waarbij en waardoor verkeersbewegingen ontstaan.
Toch kunnen wij, mensen, ons niet altijd beroepen op de regels die zien op “het stikstofprobleem”. Die regels staan namelijk (onder meer) in de Wet op de natuurbescherming. Daarmee wordt de natuur beschermd, niet de mens. Het relativiteitsvereiste zorgt er voor dat niet iedereen zich kan beroepen op bescherming tegen stikstof; we liggen dus nog niet helemaal plat.
Wijziging Nbw-vergunning
Illustrerend is de uitspraak van de Raad van State van 16 oktober 2019, ECLI:NL:RVS:2019:3469. GS hebben een vergunning verleend voor de wijziging van een geiten- en paardenhouderij. De vergunning is nog verleend met toepassing van het inmiddels “gesneuvelde” Programma Aanpak Stikstof (PAS). Het bedrijf veroorzaakt stikstofdepositie op stikstofgevoelige natuurwaarden in Natura 2000-gebieden.
Uit de bij het besluit gevoegde berekeningen die zijn verricht met AERIUS Calculator volgt dat het project leidt tot een toename van stikstofdepositie op de Natura 2000-gebieden "Veluwe" en “Binnenveld”. Er is geen toename van stikstofdepositie op de Natura 2000-gebieden "Rijntakken", "Lingegebied & Diefdijk-Zuid" en "Kolland & Overlangbroek".
Met de toepassing en uitvoering van het PAS is volgens het college gewaarborgd dat de stikstofdepositie die de veehouderij zal veroorzaken niet zal leiden tot een aantasting van de natuurwaarden in Natura 2000-gebieden.
Verwevenheid en afstand
De bewoner van het hoofdgebouw op het landgoed Zuylestein woont op ongeveer 800 meter afstand van het Natura 2000-gebied "Kolland & Overlangbroek" en wordt daarvan onder meer gescheiden door het bosgebied dat deel uitmaakt van het landgoed. Het hoofdgebouw ligt op ongeveer 780 meter afstand van het Natura 2000-gebied "Rijntakken" en wordt daarvan gescheiden door onder meer diverse agrarische percelen en de Lekdijk. De andere Natura 2000-gebieden ten behoeve waarvan de vergunning is verleend, liggen op grotere afstand van dit gebouw. De bewoner heeft vanaf het hoofdgebouw geen direct zicht op één van deze Natura 2000-gebieden.
De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State overweegt dat de Natura 2000-gebieden ten behoeve waarvan de vergunning is verleend, geen deel uitmaken van de directe leefomgeving van de bewoner en er geen verwevenheid van zijn individuele belangen bij het behoud van een goede kwaliteit van zijn directe leefomgeving is met het algemene belang dat de Nbw 1998 beoogt te beschermen. De betrokken normen strekken niet tot bescherming van zijn belangen.
Relativiteit
De beroepsgronden worden buiten beschouwing gelaten, omdat artikel 8:69a Awb er aan in de weg staat dat de verleende (Nbw 1998-)vergunning om die redenen wordt vernietigd.
Conclusie
Stikstof raakt ons dus wel allemaal – het hangt in de lucht – maar niet iedereen kan zich op bescherming tegen stikstof (-depositie op Natura-2000 gebieden) beroepen. Voor bouwers en overheden is dit goed om te onthouden, mocht er in een procedure een beroep worden gedaan op de Wet natuurbescherming.