De maatschap en de vennootschap onder firma
Over voor- en nadelen van personenvennootschappen
Af en toe lijkt het alsof ze niet meer bestaan, de personenvennootschappen die bedoeld waren voor beroep en bedrijf. Een (flex-)BV, het alternatief voor een personenvennootschap, is tegenwoordig immers zo opgericht. Je hebt daarvoor ook geen startkapitaal van € 18.000 meer nodig. Toch komen maatschappen en vof-jes nog veelvuldig voor.
Een personenvennootschap heeft voordelen. Met name de fiscale transparantie (de maten/vennoten betalen de belastingen, de onderneming niet) en het kunnen ‘oprichten’ zonder de hulp van een notaris, maakt dat een onderneming in de vorm van een personenvennootschap laagdrempelig kan worden gestart. Maar voor jouw keuze tussen een personenvennootschap of een kapitaalvennootschap zoals een BV kunnen meer zaken van belang zijn.
Risico’s en fiscaliteit
De twee belangrijkste punten bij een keuze tussen een kapitaalvennootschap of een personenvennootschap zijn aansprakelijkheid(risico’s) en de fiscaliteit. Qua aansprakelijkheid is een personenvennootschap net zo ‘transparant’ als dat voor de fiscale zaken geldt: de maten/vennoten zijn persoonlijk aansprakelijk. Bij een VOF hoofdelijk, bij een maatschap voor gelijke delen als de verplichting deelbaar is (anders ook hoofdelijk). Het voordeel van een BV is dat deze beperkte aansprakelijkheid met zich brengt. In beginsel zijn de aandeelhouders en bestuurders dus niet aansprakelijk voor een tekortkoming van de BV (tenzij zij onrechtmatig hebben gehandeld en schuldeisers hen uit dien hoofde aanspreken).
Waar de fiscale transparantie van de maatschap en de VOF als voordeel kan worden gezien, omdat het eenvoudig is, wordt een BV fiscaal interessanter als er behoorlijk wat omzet wordt gegeneerd. Dan zijn alle opbrengsten niet automatisch inkomsten in de zin van de inkomstenbelasting, maar kan een deel als salaris/managementfee uitgekeerd worden en kan de rest anderszins uitgekeerd worden of in de BV worden aangewend.
De ondernemers en hun onderlinge verhouding
In Nederland lijkt alles soms aan de redelijkheid en billijkheid getoetst te worden. In zoverre moeten ondernemers die gezamenlijk ondernemen zich toch altijd redelijk tot elkaar verhouden. In een BV zijn alle posities echter veel meer geformaliseerd en – als daar al geen afspraken over gemaakt zijn – bepaalt de wet wel wanneer je aandelen moet aanbieden, vrij kunt verkopen, wat je verdere rechten en plichten zijn, et cetera. Voor de zaken die niet standaard in de statuten geregeld worden, is het vaak verstandig om afspraken in een aandeelhoudersovereenkomst vast te leggen.
Bij een personenvennootschap ben je ‘slechts’ contractueel met elkaar verbonden. Naast de inhoud van het contract, dat natuurlijk relevant is, speelt de redelijkheid en billijkheid daarbij nog een veel grotere rol. Dit komt doordat de wet - en doorgaans ook de inhoud van het contract - veel zaken ongeregeld laat. Deze leemten worden ingevuld door normen die voortvloeien uit de redelijkheid en billijkheid. Deze normen brengen met zich dat je niet allemaal je eigen belangen mag nastreven. Je moet ook rekening houden met het belang van de onderneming zelf en met het belang van je compagnons.
Ook bij een personenvennootschap zou je het contract kunnen gebruiken om veel meer zaken op voorhand goed te regelen, dan alleen nodig is om de onderneming op te richten. Helaas leert de ervaring dat personenvennootschappen eenvoudig als ze kunnen zijn, ook (te) simpel worden gehouden. Vaak vindt men ergens een (verouderd) voorbeeld van een contract en wordt daar uit gehaald wat niet relevant lijkt. Dit wordt dan weer aangevuld met zaken die wel relevant lijken. Deze manier gaat natuurlijk niet altijd goed. Er zitten dan innerlijke tegenstrijdigheden in, leemtes of bepalingen die niet relevant zijn. Als er dan onenigheid ontstaat, kan niet eenvoudig vastgesteld worden wat ieders rechten zijn.
Goede keuzes maken
Kijk bij de keuze voor een ondernemingsvorm dus goed wat het zwaarst moet wegen om voor een bepaalde vorm te gaan en zorg er dan voor dat niet alleen de basiszaken zijn geregeld om te kunnen starten, maar dat ook goed wordt geregeld hoe met onenigheid zal worden omgegaan. Wij kunnen je altijd adviseren bij het maken van een goede keuze!