Een arbeidsongeval in de bouw. En dan?

Pieter rijdt ’s ochtends met zijn auto naar de bouwlocatie. Hij klimt met een trap het dak op om een zonnepaneel te bevestigen, maar valt van de trap omdat hij die – in alle snelheid – niet goed had neergezet, breekt zijn been en moet naar het ziekenhuis.

Dit is – uiteraard – een arbeidsongeval. Een arbeidsongeval (volgens de Arbowetgeving) is kort gezegd een ongeval dat plaatsvindt bij of als gevolg van werkzaamheden.

Was het ook een arbeidsongeval geweest als Pieter een botsing had gekregen op weg van zijn woning naar zijn werk? Dan niet: ongevallen in het woon-werkverkeer vallen niet onder het begrip arbeidsongeval van de Arbowetgeving, tenzij ze plaatsvinden met voertuigen van de werkgever.

Niet altijd. Maar als iemand door een ongeval tijdens het werk overlijdt, blijvend letsel oploopt of in een ziekenhuis wordt opgenomen, moet het gemeld worden bij de Inspectie SZW. Onder een ziekenhuisopname valt overigens ook een dagopname, maar geen poliklinische behandeling.

Pieter heeft zijn been gebroken en moet naar het ziekenhuis. Dit kan niet poliklinisch worden afgedaan. Het ongeval moet daarom direct gemeld worden. Als aannemer Jan niet direct melding maakt dan kan hij een boete krijgen tot € 50.000,--. Bij twijfel kan aannemer Jan dus maar beter direct melding doen.

De inspectie SZW kan (en zal in beginsel) een boete opleggen als het arbeidsongeval dat gemeld moet worden, is terug te voeren op een overtreding van de Arbowetgeving.

De Arbowetgeving kent veel bepalingen over veilig werken. Zoals de bepaling dat ladders (die überhaupt al onder beperkte omstandigheden mogen worden ingezet) zodanig worden geplaatst dat hun stabiliteit altijd is gewaarborgd. Er zijn ook bepalingen over het aanbrengen van valbeveiligingen. De ervaring leert dat bij een arbeidsongeval vaak wel een overtreding wordt gevonden. Waarschijnlijk ook bij aannemer Jan.

Wat is de hoogte van de boete? De overtredingen zijn ingedeeld in zeven categorieën met normbedragen die variëren van € 340,00 tot en met € 13.500,00. Op die normbedragen zijn diverse correcties mogelijk, zowel omlaag (zelfs tot nihil) als omhoog.

Het bedrag gaat bijvoorbeeld omlaag als de overtreder kan aantonen dat hij inspanningen heeft verricht om het ongeval te voorkomen (zie “tips” hierna). Het bedrag kan omhoog gaan naarmate de ernst van de gevolgen. Zo zal de boete in het geval van Peter met factor 4 omhoog gaan omdat het heeft geleid tot ziekenhuisopname.

De kans is dus groot dat aannemer Jan een boete zal moeten betalen. Daarmee wordt de eventuele schade van Jan door het ongeval natuurlijk niet vergoed. Moet aannemer Jan die schade vergoeden? Dat moet, als aannemer Jan niet aan zijn zorgplicht heeft voldaan.

Bij een bedrijfsongeval neemt de rechter snel aan dat niet aan de zorgplicht is voldaan. Een eigen schuld verweer is niet zo kansrijk. Volgens de rechter moet je er als werkgever namelijk rekening mee houden dat werknemers niet altijd de noodzakelijke voorzichtigheid in acht nemen.

Inventariseer als werkgever risico’s van al je werkzaamheden. Ontwikkel daarvoor een veilige werkwijze. Creëer randvoorwaarden waaronder die veilige werkwijze kan worden toegepast, geef adequate instructies en houd toezicht. Leg dit allemaal goed vast! Zo voorkom je bedrijfsongevallen én verklein je de kans op een boete/schadeplichtigheid als het onverhoopt mis gaat.