Mag energietransitie ten koste gaan van omgeving?
Onze klimaatambities betekenen dat ons energiesysteem ingrijpend moet worden veranderd. Naast meer energiebesparing moet energie de komende jaren meer en meer worden opgewekt met behulp van schone, onuitputtelijke bronnen zoals wind en zonlicht.
Deze energietransitie kost echter ruimte, veel ruimte. Zonne-energieparken, windmolenparken: iedere oplossing vergt ruimtebeslag. Wat zijn de juridische implicaties daarvan? Waar moeten exploitanten, overheden en burgers rekening mee houden bij de ontwikkeling van dit soort parken?
Geschikte locaties
Als voorbeeld het zonne-energiepark, ook wel zonneweide genoemd. Bij zonneweides gaat het vaak om grote locaties van soms wel 50 hectare. Geschikte locaties liggen daarom vaak in het buitengebied. Onderzoek naar de ruimtelijke en landschappelijke inpassing van het project spelen een belangrijke rol bij het zoeken naar een locatie. In een gemeentelijke structuurvisie of in gemeentelijk beleid is vaak al een afweging gemaakt over welke locaties hiervoor geschikt zijn.
Bestemmingsplan en omgevingsvergunning
Vervolgens moet onderzocht worden of het project past in het bestemmingsplan. Waarschijnlijk is dat niet zo, omdat in het buitengebied vaak de bestemming agrarisch geldt. Bouwen en in gebruik hebben van een zonneweide is dan in beginsel niet toegestaan. Om de zonneweide toch te mogen realiseren, moet daarom een omgevingsvergunning worden verleend. Tegen deze vergunning kunnen belanghebbenden rechtsmiddelen aanwenden.
Juridische toetsing
Tijdens de behandeling van de vergunningaanvraag moet door de overheid, in overleg met de vergunninghouder, aandacht besteed worden aan de aspecten cultuurhistorie, archeologie, behoefte en water. In een ecologisch onderzoek moet bovendien zorgvuldig onderzoek worden gedaan naar aspecten van natuur en milieu. Zijn er beschermde planten of dieren aanwezig, zijn er beschermde natuurgebieden of ecologische zones in de omgeving of is sprake van een toename van stikstof? Zo kan de nabijheid van bijvoorbeeld de Waddenzee, een groot Natura 2000-gebied, een rol spelen in een juridische procedure. Bovendien zijn de spelregels van de crisis- en herstelwet van toepassing.
Voor omwonenden van een dergelijk project is een belangrijke vraag of door het project een onaanvaardbaar woon- en leefklimaat ontstaat. Als dat zo is, dan is de verleende vergunning in strijd met de goede ruimtelijke ordening en kan het project geen doorgang vinden.
Advies
Kortom, energietransitie is noodzakelijk en onontkoombaar, maar komt wel de nodige hobbels tegen. Hierover adviseer ik je graag.