Wie is de overtreder?
Met name in concernverhoudingen is soms onduidelijk wie (op welke vennootschap) wel of geen overtreder is. Bovendien is het belangrijk te realiseren dat er meer overtreders kunnen zijn. Daarover deed de Raad van State op 21 augustus 2019 een duidelijke uitspraak. Op zich niet nieuw; wel laat de uitspraak goed zien dat er vaak meer overtreders zijn dan men op het eerste gezicht denkt.
Afval langer dan een jaar aanwezig
De zaak ging over een afvalstoffeninrichting. Daar lagen afvalstoffen langer dan een jaar opgeslagen en dat was in strijd met de vergunning. GS legden een dwangsom van € 25.000 per week op aan de vergunninghouder (bedrijf B), maar ook aan het bedrijf Parkmanagement én de (middellijk) bestuurders van Parkmanagement. Volgens het handelsregister was namelijk een van de activiteiten van Parkmanagement het drijven van een inrichting op het adres waar de overtreding was gepleegd.
Vergunninghouder is overtreder
Dat een dwangsom kon worden opgelegd aan de vergunninghouder is logisch en stond niet ter discussie. Dat kan overigens anders zijn als de inrichting niet meer wordt gedreven door de oorspronkelijke vergunninghouder.
Ook een mee-exploiterende BV kan overtreder zijn
Dat de dwangsom ook was gericht aan Parkmanagement lag iets minder voor de hand.
Parkmanagement stelde namelijk met het bedrijf helemaal niets te maken te hebben, maar slaagde kennelijk niet in dat bewijs. Volgens de Raad van State was Parkmanagement, hoewel géén vergunninghouder, wel exploitant van de inrichting en daarmee ook overtreder. Dat bleek bijvoorbeeld uit een inschrijving in het handelsregister.
Bestuurders (natuurlijke personen) zijn ook overtreder
Vervolgens is de vraag of ook de (middellijk) bestuurders, waaronder twee natuurlijke personen van Parkmanagement, overtreders zijn. De Raad van State beantwoordt die vraag bevestigend. (Rechts)personen die feitelijk leidinggeven aan de verboden gedraging (in dit geval het te lang laten liggen van de afvalstoffen) kunnen overtreders zijn. Daarvan kan sprake zijn als een bestuurder, als feitelijk leidinggevende, op de hoogte is van de verboden gedraging en daaraan – hoewel hij dit had kunnen doen – geen einde heeft gemaakt. Dat gold voor de middellijk bestuurders van Parkmanagement. Zij wisten dat binnen de inrichting gedurende langer dan een jaar afvalstoffen waren opgeslagen. Hoewel zij van die overtreding op de hoogte waren, hebben ze daar geen einde aan gemaakt. Ze zijn daarom (rechts)personen die feitelijk leiding hebben gegeven aan de overtreding en kunnen als overtreder daarop worden aangesproken.
Nogmaals, het oordeel van de Raad van State is niet nieuw. Wel maakt de uitspraak goed duidelijk dat bestuurders in actie moeten komen als zij op de hoogte zijn van (milieu)overtredingen in hun inrichting. En voor bestuursorganen geldt dat zij uit oogpunt van effectieve handhaving niet alleen moeten kijken naar de houder van de vergunning, maar ook naar de (rechts)personen die daar bij betrokken zijn en bestuurders die feitelijk leidinggevende zijn.